Veel Microsoft Office-gebruikers ergerden zich gruwelijk aan Clippy, het geanimeerde paperclipje dat als ‘assistent’ optrad. Mannelijke Microsoft-leidinggevenden negeerden bewust klantenonderzoek waaruit bleek dat vooral vrouwelijke gebruikers absoluut niet op Clippy zaten te wachten, blijkt uit een documentaire.
Ken je Clippy nog? Je hoefde maar “Geachte heer…” te typen in Word, of er werd op je beeldscherm getikt door een geanimeerd paperclipje. “Het lijkt erop dat je een brief aan het schrijven bent!”, of woorden van gelijke strekking, verschenen in een tekstvak, met goedbedoelde adviezen. Eén keer handig, daarna waanzinnig irritant.
Microsoft introduceerde de ‘office assistent’ in 1996. In 2002 werd Clippy zachtjes van het toneel gevoerd door hem standaard uit te zetten. In 2007 werd definitief de stekker uit Clippy getrokken. Tegen die tijd stond de office assistent al bekend als een van de slechtste gebruikersinterfaces ooit.
Klantonderzoek negatief
Wat blijkt: Microsoft had kunnen weten dat gebruikers niet op Clippy zat te wachten, maar negeerde de signalen. De blunder komt naar voren in een nieuwe documentaire, schrijft The Atlantic. De film Code: Debugging the Gender Gap (trailer hier) onderzoektde sekseongelijkheid in de techwereld. In de documentaire komt Roz Ho aan het woord. Ze is nu vicepresident bij Ericsson, maar daarvoor was ze leidinggevende bij Microsoft.
“We deden een paar doelgroeponderzoeken naar Clippy en de andere Microsoft Office-assistenten, en de resultaten waren allemaal nogal negatief”, vertelt Ho in de documentaire.
"De meeste vrouwen vonden de figuurtjes te mannelijk, en voelden zich begluurd. Dus, daar zaten we in een vergaderzaal. Ik samen met elf, twaalf mannen. We bekeken de resultaten, en zij zeiden: 'Ik zie het niet, ik snap gewoon niet waar ze het over hebben'. En ik zeg: 'Jongens, jongens, kijk, ik ben een vrouw, en ik kan je verzekeren, al die geanimeerde figuurtjes zien er mannelijk uit."
Ho vertelt dat de mannelijke programmeurs de resultaten van het doelgroeponderzoek uiteindelijk in de prullenmand gooiden, omdat de uitkomsten niet met hun verwachtingspatroon overeenkwamen. Let wel: dat onderzoek had tonnen gekost. Microsoft Office belandde met 10 'mannelijke assistenten' en 2 'vrouwelijke assistenten' bij de consument.
Overigens is Clippy niet het enige voorbeeld uit de documentaire van producten die de mist in gaan, omdat de bedenkers uitgaan van een mannelijke gebruiker. Volgens de documentaire werden airbags jarenlang ontworpen met mannen in gedachten, omdat de ontwerpteams volledig uit mannen bestonden. Daardoor konden airbags mogelijk de dood of ernstig letsel tot gevolg hebben voor vrouwelijke autobestuurders of passagiers.
'Project van Melinda'
Saillant detail: Clippy en zijn maatjes zouden bij Microsoft bekend hebben gestaan als het project 'van de vrouw van de baas'. Volgens The Atlantic-redacteur James Fallow, die in 1999 zes maanden aan een project bij Microsoft werkte, was Clippy een overblijfsel van het zogenoemde Bob-project, dat computers 'vriendelijker' moest maken. Bob werd echter een jammerlijke mislukking.
Maar wie stond er een tijdje aan het hoofd van het Bob-project? Melinda French, die later zou trouwen met Bill Gates. Die connectie maakte dat Microsoft-medewerkers niet durfden te zeggen dat Clippy geen goed idee was, vermoedt Fallow. Of is dat weer zo'n typisch mannelijk perspectief?
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl